Η Τάνια Χριστοδουλίδου στο Womenside: Μας μιλάει για το Bullying, το Cyber Bullying και την Εκπαίδευση με Όραμα

Σε μια εποχή που η ευαισθητοποίηση γύρω από κοινωνικά ζητήματα αποτελεί προτεραιότητα, η Τάνια Χριστοδουλίδου ξεχωρίζει για το πάθος, τη δράση και την προσφορά της. Απόφοιτος με άριστα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η πορεία της μαρτυρά τη δέσμευσή της να κάνει τη διαφορά στον χώρο της εκπαίδευσης.

Με δύο βραβεύσεις στο ενεργητικό της για τις καινοτόμες δράσεις της ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό, η Τάνια Χριστοδουλίδου  δεν αρκείται μόνο στο να φωτίσει ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα της εποχής μας, αλλά προσφέρει και ουσιαστικές λύσεις. Μέσα από ομιλίες και εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες, ενημερώνει παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς για τη διαχείριση του bullying, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο ολοένα και αυξανόμενο φαινόμενο του cyber bullying.

Η Τάνια Χριστοδουλίδου μοιράζεται μαζί μας τη διαδρομή της, το όραμά της για ένα ασφαλές σχολικό περιβάλλον, και τις προσωπικές της εμπειρίες που τη διαμόρφωσαν ως επαγγελματία αλλά και ως άνθρωπο. Μια συζήτηση γεμάτη έμπνευση, αποφασιστικότητα και ελπίδα.

• Πώς το ακαδημαϊκό σας υπόβαθρο στο Παιδαγωγικό Τμήμα του ΑΠΘ διαμόρφωσε την κατεύθυνση και τις δράσεις σας;

Οι σπουδές μου στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αποτέλεσαν τη βάση για τη διαμόρφωση της παιδαγωγικής μου φιλοσοφίας και της ευαισθησίας μου απέναντι σε ζητήματα που αφορούν τα παιδιά, όπως για παράδειγμα ο σχολικός εκφοβισμός με τον οποίο ασχολούμαι τα τελευταία περίπου δένα χρόνια. Μέσα από τη θεωρητική και πρακτική κατάρτιση που έλαβα κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών μου σπουδών, εξοικειώθηκα με τις βασικές αρχές της ψυχολογίας του παιδιού, της διαχείρισης συγκρούσεων και της ενσυναίσθησης, που είναι χρήσιμες για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων και κρίσεων στη ζωή των παιδιών.

• Ποιο ήταν το έναυσμα που σας έκανε να ασχοληθείτε ενεργά με το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού;

Το έναυσμα για να ασχοληθώ ενεργά με το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού ήταν η προσωπική παρατήρηση της σχολικής ζωής των μαθητών μου, τόσο σε συναισθηματικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, αναζητούσα να βρω τί ήταν αυτό που σε ορισμένους μαθητές επηρέαζε την αυτοεκτίμησή τους, τις σχολικές τους επιδόσεις και τις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους.

Αυτές οι καθημερινές παρατηρήσεις, σε συνδυασμό με τη βαθιά μου επιθυμία να συμβάλλω στη δημιουργία ενός ασφαλούς και υποστηρικτικού σχολικού περιβάλλοντος, αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη για να εστιάσω στις δράσεις πρόληψης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού. Επιπλέον, οι συνεχείς μαρτυρίες παιδιών και γονέων για την ανάγκη ουσιαστικής υποστήριξης και ενσυναίσθησης από εκπαιδευτικούς ενίσχυσαν τη δέσμευσή μου να δουλέψω προς αυτή την κατεύθυνση.

• Έχετε τιμηθεί δύο φορές για τις δράσεις σας κατά του bullying. Τι σημαίνουν αυτές οι διακρίσεις για εσάς και πώς σας εμπνέουν να συνεχίσετε;

Οι διακρίσεις που έχω λάβει για τις δράσεις μου κατά του σχολικού εκφοβισμού αποτελούν για μένα μια βαθιά τιμή και αναγνώριση των προσπαθειών μου να δημιουργήσω ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον για τα παιδιά. Κάθε βράβευση δεν είναι μόνο προσωπική επιβράβευση, αλλά και υπενθύμιση ότι το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού απαιτεί συνεχή προσπάθεια, συνεργασία και δέσμευση από όλους μας.

Αυτές οι διακρίσεις με εμπνέουν να συνεχίσω με μεγαλύτερη αφοσίωση και ενθουσιασμό, καθώς μου δείχνουν ότι οι δράσεις μου έχουν θετικό αντίκτυπο. Με ενθαρρύνουν να αναζητώ νέες μεθόδους και πρωτοβουλίες για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου, ενώ παράλληλα με παρακινούν να ενισχύσω την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση της εκπαιδευτικής κοινότητας. Πάνω από όλα, αποτελούν ένα κίνητρο να παραμείνω πιστή στο όραμά μου: να υποστηρίζω κάθε παιδί ώστε να νιώθει ασφάλεια, αποδοχή και σεβασμό στον σχολικό χώρο. 

• Ποια ήταν η πιο έντονη εμπειρία που είχατε κατά τη διάρκεια των ομιλιών σας σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς;

Μια από τις πιο έντονες εμπειρίες που είχα κατά τη διάρκεια των ομιλιών μου ήταν όταν, μετά από μια παρουσίαση σε γονείς και εκπαιδευτικούς, ένα παιδί 12 ετών πλησίασε με τη μητέρα του και μοιράστηκε για πρώτη φορά ότι ήταν θύμα σχολικού εκφοβισμού. Η μητέρα του, φανερά συγκινημένη, μου εξήγησε ότι δεν είχε συνειδητοποιήσει την έκταση του προβλήματος μέχρι εκείνη τη στιγμή. Μέσα από τη συζήτηση, το παιδί ένιωσε ασφάλεια να μιλήσει, και μαζί αναζητήσαμε τρόπους να το στηρίξουμε.

Αυτή η στιγμή με συγκλόνισε βαθιά, καθώς μου έδειξε πόσο σημαντικό είναι να δίνουμε στα παιδιά φωνή και να δημιουργούμε περιβάλλοντα όπου μπορούν να εκφράσουν όσα τα απασχολούν. Ήταν μια υπενθύμιση ότι η δουλειά μας δεν αφορά μόνο την ενημέρωση, αλλά και την ενδυνάμωση των παιδιών και την κινητοποίηση της οικογένειας και του σχολείου να δράσουν υποστηρικτικά. Αυτή η εμπειρία με ενέπνευσε να συνεχίσω με μεγαλύτερη αφοσίωση, γιατί κάθε μικρή αλλαγή μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά στη ζωή ενός παιδιού.

• Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε αντιμετωπίσει στον αγώνα σας για την εξάλειψη του bullying;

Η μεγαλύτερη πρόκληση που έχω αντιμετωπίσει είναι η αλλαγή νοοτροπίας σε επίπεδο σχολικής κοινότητας και κοινωνίας γενικότερα. Αν και η ευαισθητοποίηση γύρω από το φαινόμενο έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, συχνά συναντώ αντιλήψεις που υποβαθμίζουν τη σοβαρότητα του προβλήματος ή το αντιμετωπίζουν ως «φυσιολογικό μέρος της παιδικής ηλικίας».

Αυτές οι προκλήσεις, ωστόσο, αποτελούν για μένα και ένα ισχυρό κίνητρο να συνεχίσω. Μέσα από την εκπαίδευση, τη συνεργασία και τη συστηματική παρέμβαση, προσπαθώ να χτίσω γέφυρες επικοινωνίας και να ενισχύσω την κατανόηση ότι η εξάλειψη του σχολικού εκφοβισμού δεν είναι ευθύνη ενός ατόμου, αλλά συλλογική προσπάθεια όλων μας. Κάθε μικρή πρόοδος, κάθε αλλαγή στάσης, αποτελεί ένα βήμα πιο κοντά σε ένα σχολικό περιβάλλον όπου κάθε παιδί μπορεί να αισθάνεται ασφάλεια και αποδοχή.

• Πώς θεωρείτε ότι πρέπει να εξελιχθεί η εκπαιδευτική διαδικασία για να ενισχύσει τη συναισθηματική ασφάλεια και την ανεκτικότητα στα σχολεία;

Η εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης, της ενσυναίσθησης και της αποδοχής της διαφορετικότητας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω προγραμμάτων κοινωνικοσυναισθηματικής μάθησης, βιωματικών δραστηριοτήτων και συνεργατικής διδασκαλίας, που ενισχύουν τη σύνδεση μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Παράλληλα, η συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και η ενεργή συμμετοχή των γονέων είναι απαραίτητα για τη δημιουργία ενός σχολικού περιβάλλοντος που προάγει τη συναισθηματική ασφάλεια και τον αμοιβαίο σεβασμό. Ο στόχος είναι ένα συμπεριληπτικό σχολείο όπου όλοι οι μαθητές θα νιώθουν ασφάλεια και ευτυχία όσο είναι σε αυτό.

• Στην εποχή της ψηφιακής διασύνδεσης, ποιοι είναι οι κίνδυνοι που βλέπετε για τα παιδιά, και πώς μπορούμε να τα προστατέψουμε αποτελεσματικά;

Τα παιδιά εκτίθενται σε κινδύνους όπως ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying), η έκθεση σε ακατάλληλο περιεχόμενο, η παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους και η πιθανότητα επαφής με κακόβουλα άτομα. Η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία τους, δημιουργώντας άγχος, απομόνωση ή χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επίσης έχουμε το φαινόμενο του μιμητισμού, που τα παιδιά αναπαράγουν στο σπιτι και το σχολείο όσα βλέπουν στο διαδίκτυο.

Για να τα προστατεύσουμε, χρειάζεται μια πολυεπίπεδη προσέγγιση. Αρχικά και συντόμως, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να εκπαιδεύουν τα παιδιά στη σωστή και υπεύθυνη χρήση του διαδικτύου, ενώ ταυτόχρονα να διατηρούν ανοιχτή επικοινωνία ώστε τα παιδιά να αισθάνονται άνετα να μιλήσουν για ό,τι τα προβληματίζει. Έπειτα, η τεχνολογία μπορεί να αξιοποιηθεί υπέρ μας, με τη χρήση εργαλείων γονικού ελέγχου και φιλτραρίσματος περιεχομένου. Τέλος, είναι κρίσιμο να ενισχύσουμε την κριτική σκέψη των παιδιών, ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν τους κινδύνους, αλλά και να αντιδρούν σωστά όταν βρεθούν αντιμέτωπα με αυτούς. 

• Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να αφήσετε στην επόμενη γενιά εκπαιδευτικών και μαθητών σχετικά με τη σημασία της ενσυναίσθησης και της αλληλεγγύης;

Στους εκπαιδευτικούς, θέλω να τονίσω ότι το παράδειγμά τους έχει τη δύναμη να εμπνεύσει και να διαμορφώσει τις επόμενες γενιές. Με υπομονή, επιμονή και το φιλότιμο που τους διακρίνει, μη σταματήσουν ποτέ να υπερασπίζονται το παιδί! 

Στους μαθητές, θέλω να πω αυτό που λέω και στους μαθητές μου, ότι κάθε πράξη καλοσύνης, όσο μικρή κι αν φαίνεται, έχει τεράστια σημασία. Να φέρονται πάντα με σεβασμό προς όλους και όλα. 

Μαζί, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα μέλλον όπου οι διαφορές μας θα είναι η δύναμή μας και η φροντίδα για τον άλλον θα αποτελεί καθημερινή πράξη ζωής.